На грамадзкіх слуханнях пасялкоўцы абвінавацілі раённыя ўлады ў грэблівым стаўленні да здароўя мясцовага насельніцтва. Хімічная вытворчасць, настойвалі людзі, пагражае іхнаму жыццю, а чыноўнікі не зважаючы на гэта прыярытэт аддаюць прыцягненню інвэстыцыяў.
Тым часам раённая ўлада заяўляе пра эканамічныя выгады ад працы заводу і запэўнівае, што вытворчасць не нашкодзіць здароўю людзей і навакольнаму асяроддзю.
«Мы — народ, і мы супраць!»
Вытворчасць тэхнічнага вугляводу на стадыі праектавання. Ня вырабіўшы ні каліва прадукцыі і не прайшоўшы належнай працэдуры зацвярджэння праекту расійскае прадпрыемства вырашыла ў дакумэнтах павялічыць аб’ём вырабу тэхнічнага вугляводу з 160 тысяч тон да 200 тысяч тон на год. Гэтая акалічнасць і стала нагодай для грамадзкіх слуханняў.
На іх у Вейнянскі дом культуры сабралася блізу сотні чалавек. Сход праходзіў эмацыйна. Прамоўцаў, якія выступалі супраць павелічэння магутнасьці хімічнай вытворчасці, заля вітала воплескамі. Тыя ж хто прамаўляў за павелічэнне сутыкаўся з ня ўхвальным гулам і рэзкімі выказваннямі пасялкоўцаў. Абмеркаванне доўжылася больш за паўтары гадзіны.
«Бяз нашай згоды вы ня можаце павялічыць магутнасці вытворчасці, ці так гэта?» — звярнулася да старшыні Магілёўскага райвыканкаму Анатоля Дуцька адна з жыхарак Вейна падсумоўваючы вынікі сходу.
«Тыя, хто сюды прыйшоў, супраць. Як старшыня сённяшняга сходу, вы так і запішыце. Ніякай гаворкі ня можа быць пра павелічэнне магутнасці. Як бы не пераконваў нас дырэктар "Омск Карбон", і якія б грошы не давалі пад яго — мы ня згодныя. Мы народ! Вы, як старшыня райвыканкаму, мусіце дзейнічаць так, як хоча народ», — гэтыя словы заля сустрэла авацыяй.
У Астраўцы ж будуць атамную станцыю...
Старшыня райвыканкаму Анатоль Дуцько казаў: задача грамадзкага абмеркаваньня «правільна пабудаваць завод, каб у нас не было ніякіх праблемаў са здароўем і ўсім астатнім...».
«Аднак я вам скажу адно — будаваць мы будзем, бо без інвэстыцыяў ня будзе ніякай дзяржавы ў нас, — звяртаўся да пасялкоўцаў чыноўнік. — Паглядзіце ў Астраўцы ўзводзяць атамную станцыю там таксама выконваюцца ўсе захады бяспекі. І мы мусім пабудаваць завод, каб не было ніякіх праблемаў і канфліктаў».
Намеснік старшыні райвыканкаму па эканоміцы Мікалай Шепелевіч, спасылаючыся на звесткі адной з паліклінік, запэўніваў: дынаміка захворванняў насельніцтва, якое пражывае на тэрыторыі Вейнянскага сельскага савету, мае тэндэнцыі да змяншэньня.
Заля на гэтую заяву чыноўніка адрэагавала смехам.
«Негатыўнага ўздзеяння на атмасфернае паветра і здароўе насельніцтва на даследаванай тэрыторыі не чакаецца, — працягваў чыноўнік. — Пры выкананні тэхнічнага рэжыму і правільнай эксплуатацыі абсталявання і правядзення вытворча-экалагічнага кантролю рэалізацыя праектных рашэнняў не прывядзе да негатыўных наступстваў».
Казаў Шэпэлевіч і пра эканамічны эфэкт ад вытворнасці тэхнічнага вугляводу. Выраб гэтай сыравіны, даводзіў службовец пасялкоўцам, зменшыць імпартазалежнасьць Беларусі.
«Забяспечыць прыток інвэстыцыяў, будзе рост падатковых адлічэнняў і стварэнне новых працоўных месцаў», — пераконваў людзей намеснік старшыні райвыканкаму.
Довады чыноўніка, аднак, не падзейнічалі на пасялкоўцаў. Іхная пазыцыя заставалася непахіснай.
3000 пасялкоўцаў супраць узвядзеньня хімічнага прадпрыемства.
Людзі нагадалі, што 3 тысячы чалавек падпісаліся пад зваротам не дапусціць будаўніцтва «Омск Карбон Магілёў». Калектыўны ліст даслалі ў адміністрацыю прэзыдэнта, тая яго пераслала ў «Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя».
Міністар, казаў адзін з выступоўцаў, запэўніваў: павелічэньня вытворчасці ня будзе.
«Значыць райвыканкам ідзе ў разрэз рашэнню Міністэрства прыроды», — выснаваў у выступе пасялковец.
Паводле жыхароў Вейна, у іх пад бокам на тэрыторыі Свабоднай эканамічнай зоны № 4 узведзеныя, ці ўзводзяцца больш за дваццаць хімічных вытворчасцяў.
«Кожная з іх нясе патэнцыйную небяспеку наваколлю і здароўю», — настойвалі людзі.
«Выкіды з гэтай зоны цяпер мала прыкметныя, але ў арганізме будуць накоплівацца. Цяперашняе пакаленне гэта ўздзеяньня можа і не адчуць, а нашы дзеці і ўнукі гэта адчуюць на сабе», — засцерагаў адзін з выступоўцаў.
Заля дамагалася ад чыноўнікаў адказу, хто даў дазвол на павелічэнне магутнасці прадпрыемства. Людзі вінавацілі ўладу ў махінацыях з дакумэнтамі.
«У праекце была закладзеная такая магутнасьць прадпрыемства», — заявіў Анатоль Дуцько.
Заля выбухнула: «Кім закладзены?».
Чыноўнік адрэагаваў: — «Ня намі, а інвэстарам! Мы вам дамо адказ!»
«Вы нам цяпер адкажыце!», — настойвалі людзі.
Дуцько паабяцаў людзям даць дакумэнтацыю з дазволам на павелічэнне магутнасці заводу.
Наш інтарэс — жыць у чыстай зоне
У дырэктара прадпрыемства Міхаіла Караваева адзін з жыхароў Вейна запытаўся: «Вы пабудавалі завод, каб нам набрудзіць, каб мы брудам дыхалі?»
Кіраўнік прадпрыемства паспрабаваў пераканаць жыхароў, што вытворчасць тэхнічнага вугляроду не нашкодзіць наваколлю. Ён прызнаў: выраб прадукту мае экалагічную нагрузку, але тут жа заўважыў: у параўнанні з іншымі заводамі не настолькі вялікую.
«Павелічэнне нагрузкі на экалогію будзе ня значным. Усяго 1% ад аб’ёму вытворчасці, — даводзіў ён. — Доля нашых выкідаў, у агульным аб’ёме ўсёй прамзоны нязначная. Праблемы экалогіі не ў працы "Омск Карбон. Магілёў"».
Довадам Караваева пасялкоўцы таксама не далі веры.
«Як можна падлічыць долю выкідаў вашага заводу, калі прадпрыемствы прамысловай зоны працуюць яшчэ не напоўніцу», — запытаўся ў яго пасялковец.
«Наш інтарэс — жыць у чыстай зоне. Пакуль ня будзе гарантыяў, што завод бяспечны, ніякага дазволу на ягоную працу не дамо. Мы хочам жыць і нашы дзець хочуць дыхаць чыстым паветрам», — наперабой з месцаў лямантавалі жыхары.
«Дзеля чаго вы стараецеся, — звярталіся яны да чыноўнікаў. — Вы хочаце нас угробіць дзеля нейкіх інвэстыцыяў ды прэміяў. Вы нас мусіце бараніць, а замест гэтага расказваеце нам казкі...»
Сход скончыўся нечакана. Пасля хвалі крытыкі і працяглага маўчання чыноўнікаў людзі пачалі разыходзіцца.
Старшыня райвыканкаму Анатоль Дуцько ў гутарцы з журналістам сказаў, што бліжэйшым часам прадстаўнікі ўлады сустрэнуцца з працоўнай групай жыхароў Вейна, каб адказаць на пытанні, якія былі агучаныя на сходзе.
«Для нас было важна пачуць меркаваньні людзей», — адзначыў чыноўнік.
«Народ не даў дазволу на павелічэнне магутнасьці хімічнага прадпрыемства. Мы будзем настойваць на гэтай пазыцыі. Наш голас пачулі. На гэтым ня спынімся», — заявіў адзін з чальцоў працоўнай групы.
Першую прадукцыю «Омск Карбон Магілёў» абяцае вырабіць у 2017 годзе. Раней казалі, што гэтая падзея адбудзецца ў другой палове 2016 году. Заяўляецца, што тэхнічным вугляродам будуць забяспечаныя беларускія патрэбы ў ім. Лішкі будуць пастаўляцца за мяжу.