09.12.2020 / 09:12

Звычайна насякомыя на зіму ўпадаюць у анабіёз і хаваюцца пад карой дрэў, у глебе, у розных шчылінах, нават у жытле чалавека. Прыродны і культурны ландшафт мяняецца, дрэў менш, дамы ўсё больш каменныя.

Каб захаваць папуляцыю інсэктаў, даводзіцца будаваць ім штучнае жытло. Паглядзелі, як гэта робяць на аграбіястанцыі “Любуж” Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Сонечныя фота, зробленыя ўлетку, у змрочным лістападзе як ніколі актуальныя.

Гаспадарка ў Любужы пад Магілёвам створана для практыкі студэнтаў факультэта прыродазнаўства. На аграбіястанцыі ёсць сертыфікаваная экалагічная пасека, дэндрарый, пітомнік раслін-чырвонакніжнікаў, аптэкарскі сад, градкі з гароднінай, база для пражывання практыкантаў. Усё разам займае каля сямі гектараў.

Ва ўсім свеце пад уплывам дзейнасці чалавека памяншаецца біяразнастайнасць, у тым ліку скарачаецца колькасць насякомых. Без апыляльнікаў знікаюць расліны і цэлыя экасістэмы, напрыклад, лугі. Можа стацца так, што перастануць расці пэўныя віды садавіны і гародніны, а гэта пагражае чалавецтву голадам.

Карысныя насякомыя знічтажаюць шкоднікаў. У сярэднім на адно насякомае-шкодніка ў прыродзе даводзіцца 160 карысных відаў. Адзіночная пчала апыляе ў 200 разоў больш кветак, чым звычайная пчала-меданос, якая жыве ў вуллі. Такім адзіночным пчолам і восам таксама трэба месца для зімоўкі і адкладання яек.

Хаткі для насякомых магілёўцы сталі рабіць, пабачыўшы insect hotels у краінах Еўрасаюза. Там, разумеючы праблему змяншэння папуляцыі пчол ды інсэктаў увогуле, міні-пасекі робяць нават на лоджыях і дахах шматпавярховікаў, каб захаваць расліны ў горадзе (без апылення яны не могуць размнажацца).

Карысных жукоў спрабуюць затрымаць на зіму ў хатках з полых сцяблін, шышак, кавалкаў кары, дробных галінак, сена. Пабачыўшы такое жытло, інсэкты “запячатваюцца” ў ячэйцы і не сыходзяць з участка ў пошуках больш зручных месцаў для зімоўкі.

Бываюць такія харчовыя ланцужкі: карыснае насякомае забівае шкоднае і зацягвае яго парэшткі ў ячэйку insect hotel. Там адкладае яйкі, і яго лічынка харчуецца забітым як белковым субстратам. Карысным жукам трэба ствараць умовы, часам гатэльныя.

Што ж ахоўваюць любужскія насякомыя, пра якіх так клапоцяцца студэнты? У гаспадарцы вырошчваюць расліны-чырвонакніжнікі. Узялі насенне з мінскага батанічнага сада. Спачатку высаджваюць на градкі, полюць, паліваюць – умовы ненатуральныя. Аднак, не падкормліваюць, толькі троху пасыпаюць даламітавай мукой. Потым, калі культуры разрастаюцца, іх пераносяць у больш натуральны асяродак – лясны дэндрарый.

У дэндрарыі расліны, якія ў прыродных умовах Беларусі не растуць. Дзякуючы высокай вільготнасці і пацяпленню ў апошнія гады дыяпазон кліматычных умоў пашырыўся. Магілёўцы збіраюца запрасіць спецыялістаў з мінскага батанічнага сада, каб вызначылі ўсе віды ў дэндрарыі, і пасля гэтага надаць яму статус батанічнага сада.

Магілёўская вобласць моцна пацярпела ад Чарнобыльскай катастрофы. У Любуж прывезлі глебу з забруджаных радыяактыўнымі адкідамі раёнаў і вырошчваюць на ёй дурніцы. Ягады лічацца вельмі карыснымі і да таго ж, як высветлілася эксперыментальна, не набіраюць радыяцыю.

У Слаўгарадскім раёне ўжо цэлыя плантацыі дурніцаў. Такім чынам забруджаныя глебы спрабуюць вярнуць у севазварот.

На трэцім курсе ў студэнтаў-біёлагаў пачынаецца курс “Біялагічныя асновы сельскай гаспадаркі”. Практыканты вырошчваюць гародніну з выкарыстаннем арганічных тэхналогій: без мінеральных угнаенняў, не перакопваючы глебы.

Эксперыментуюць са спалучэннем культур, якія могуць расці побач і змяняць адна адну для захавання ўраджайнасці глебы з мінімальным умяшальніцтвам чалавека. Усю траву, якую выполваюць з градак, там жа пакідаюць перагніваць. Студэнты збіраюць такім чынам даныя для курсавых, дыпломных работ.

На аграбіястанцыі ёсць уласная сертыфікаваная навучальная пасека. Прадукцыя з яе атрымлівае дакументы як экалагічна чыстая. Калгасныя гаспадаркі ў бліжэйшых ваколіцах абавязаны інфармаваць, калі праводзяць апырскванне раслін ядахімікатамі.

У такія дні пчол замыкаюць у вуллях, бо атручванне пагражае ім смерцю. Студэнты даглядаюць інсэктаў у межах факультатыўнага навучальнага курса па пчалярстве.

Распрацавана “зялёная сцяжынка” па аграбіястанцыі “Любуж”, улетку можна запісацца на экскурсію.

Автор:
Фотограф:
Алена Ляшкевіч
Листайте дальше, чтобы прочитать следующую новость