Андрэй Карагода, 25 гадоў, скончыў сацыяльна-педагагічны факультэт Брэсцкага дзяржаўнага ўніверсітэта імя А.С. Пушкіна. Працуе ў школе. Апошнія 2 гады з’яўляецца актывістам, валанцёрам арганізацый «Аазіс» і «За Вела-Брэст».
Гісторыя Андрэя
– Я пачаў займацца валанцёрствам яшчэ ва ўніверсітэце. Хацелася заняць час чымсьці больш карысным, цікавым, чым сон ці сядзенне ў інтэрнэце. Наша валанцёрская каманда студэнтаў падымала пытанні на такія агульнавядомыя тэмы, як гандаль людзьмі, мы ладзілі розныя перформансы на цэнтральнай вуліцы Берасця – Савецкай, арганізоўвалі сацыяльныя гульні, у якіх удзельнічаў цэлы ўніверсітэт.
Больш сур'ёзнай актывісцкай дзейнасцю я заняўся гады два таму. Пачалося з таго, што я ўбачыў афішу ў сацсетках аб тым, што ідзе набор у школу «Віртуальнасць для рэальнасці». Моладзевая ініцыятыва «Аазіс», якая была асноўным арганізатарам, абяцала навучыць удзельнікаў усялякім крутым штукам: як ажыццяўляць грамадскую дзейнасць, з чаго пачаць, як вызначыць праблему і шмат іншага.
Калі я прыйшоў туды, пазнаёміўся з маладымі людзьмі, якія былі блізкія мне па духу. Мы не проста размаўлялі, але і прыдумлялі ўсялякія грамадска-карысныя дзвіжухі. Напрыклад, з удзельніцай школы, актывісткай Ірынай Чаркасавай рэалізавалі акцыю «Стоп батон!», мэтай якой было інфармаваць людзей аб тым, што птушак карміць хлебам нельга, таму што ён для іх шкодны, ад яго яны становяцца гультаяватымі, бездапаможнымі і не ляцяць з горада зімой.
У гэтай школе трэнеры Ганна і Вітаўт Руднікі з Горадні нас вельмі заматывавалі займацца грамадскай актыўнасцю; іх вопыт, якім яны падзяліліся, пакінуў глыбокі след. Мы рэалізавалі круты праект, звязаны з праблемамі людзей з інваліднасцю і безбар’ернага асяроддзя для іх. Мяне вельмі зацікавіла гэтая тэма, таму што пасля знаёмства з гэтымі людзьмі я даведаўся, як складана ім перасоўвацца ў горадзе. З дапамогай маіх аднадумцаў вырашыў рэалізаваць ідэю па абароне правоў інвалідаў-вазочнікаў і стварэнні спрыяльных умоў для іх.
Жыць без бар’ераў
– Мы стваралі карту безбар’ернага асяроддзя: хадзілі па грамадскіх месцах у горадзе – крамах, кінатэатрах, прачасалі цалкам Савецкую на прадмет наяўнасці пандусаў, дапушчальнай вышыні бардзюраў.
На карце было тры колеры: чырвоны – для месцаў, недаступных інвалідам-вазочнікам, жоўты – часткова даступных, зялёны – цалкам даступных для наведвання. Перад тым як арганізаваць такога роду маніторынг, мы схадзілі ў беларускае грамадства інвалідаў у Берасці, распавялі пра сваю ідэю, абмеркавалі, атрымалі адабрэнне і рэкамендацыі.
Усё настолькі закруцілася, што нас запрасілі прэзентаваць гэтую карту на семінары «Даступны адпачынак», удзельнікамі якога былі госці з Фінляндыі. Класна было.
Вядома, ёсць людзі, якія сустрэлі гэтую ініцыятыву негатыўна, маўляў, як такія дылетанты могуць ацаніць даступнасць таго ці іншага месца для людзей з інваліднасцю. Але скончылася тым, што нам прапанавалі надалей запрашаць мэтавую аўдыторыю, каб адаптаваць гэты матэрыял пад яе. Так мы падышлі да таго, што ў безбар’ерным асяроддзі маюць патрэбу не толькі інваліды-вазочнікі, але і раварысты, а таксама жанчыны з дзіцячымі вазкамі.
У хуткім часе я прыняў удзел у школе «Будзь валанцёрам!», арганізаванай агенцтвам рэгіянальнага развіцця «Дзедзіч».
«За Вела-Брэст»
– У рамках школы я пазнаёміўся з Уладзімірам Красько, прадстаўніком «За Вела-Брэст». А паколькі я сам актыўны раварыст, Уладзімір змог мяне пераканаць у тым, што ў Берасці трэба дамагацца развіцця інфраструктуры для раварыстаў, праводзіць мерапрыемствы, накіраваныя на папулярызацыю веларуху ў горадзе, трэнінгі для школьнікаў па бяспецы роварнага руху.
«За Вела-Брэст» з’явіўся ў 2009 годзе, калі Уладзь купіў ровар і зразумеў, што ў Берасці ездзіць вельмі складана: высокія бардзюры на адзінай на той час веладарожцы былі істотнай перашкодай. Гэта падштурхнула яго на стварэнне руху, асноўным напрамкам якога было развіццё інфраструктуры для раварыстаў горада, а таксама для інвалідаў-вазочнікаў і людзей з дзіцячымі вазкамі.
За 7 гадоў існавання «За Вела-Брэст» правялі шмат мерапрыемстваў, накіраваных на стварэнне спрыяльнага асяроддзя для людзей на колах. Цяпер у горадзе амаль на ўсіх найбуйнейшых вуліцах ёсць веладарожкі з пандусамі, а таксама нядаўна быў усталяваны першы святлафор для раварыстаў, на якім можна не спешвацца.
Супраца, планы і трабл
– Сёння «За Вела-Брэст» супрацоўнічае і з еўрапейскімі арганізацыямі, у прыватнасці з горадам Люблінам, дзе таксама развіваецца веларух. Зусім нядаўна мы арганізоўвалі маркіроўку трасы ЕўраВела 2, маршрут якой цягнецца ад Ірландыі да Масквы. А ўвесну будзе класны велафэст. Арганізацыя таксама падтрымлівае сувязь з ДАІ, абараняе правы раварыстаў, калі гэта патрэбна.
Таксама мы складаем карысную мапу Берасцейскай вобласці з адзначанымі месцамі для зручнага кемпінга, крамамі і паштовымі аддзяленнямі, дзе часцяком можна набыць велакамеру, і іншыя карысныя месцы.
Нядаўна арганізавалі падлік трафіку, каб даведацца прыкладную колькасць раварыстаў у Берасці. Але гэта было складана: каб нават прыкладна ведаць гэтую колькасць, трэба лічыць не ўсіх людзей з роварамі, а тых, хто іх часта юзае, бо цяжка назваць чалавека раварыстам толькі праз тое, што ў яго ёсць двухколавы сябар.
Калі казаць пра праблемы, з якімі мы сутыкаемся, то гэта, у першую чаргу, рыгіднасць і пасіўнасць сучаснай моладзі. Не ведаю, як у іншых гарадах, але стаўленне большай часткі берасцейскай моладзі да таго, каб рабіць нешта карыснае, у асноўным абыякавае. Падаецца, на жаль, што інтарэсы абмяжоўваюцца іхняй «зонай камфорту».
У цэлым, займаючыся такой дзейнасцю, заўсёды можна пазнаёміцца з новымі цікавымі людзьмі, ад якіх атрымліваеш велізарную матывацыю далей рабіць нешта карыснае для свайго горада.