Паводле выдання WSJ, «мірны план» Трампа прапануе, сярод іншага, будаўніцтва новага буйнога дата-цэнтра, які будзе сілкавацца ад Запарожскай атамнай электрастанцыі, акупаванай Расіяй з лютага 2022 года. Такім чынам ЗША прапануе вырашыць праблему захопленай атамнай станцыі і пачаць зарабляць на ёй грошы.
Цэнтры апрацоўкі даных сталі сэрцам сучасных тэхналогій, якія спажываюць столькі ж электрычнасці, колькі буйныя металургічныя заводы. І каб сілкаваць іх, IT-сектар усё часцей звяртае позірк не на традыцыйныя аднаўляльныя крыніцы, а на атамныя рэактары, маўляў, яны дапамогуць і дасягнуць кліматычнай нейтральнасці, і гарантаваць бесперабойную працу дата-цэнтраў.
Што такое лічбавы голад і чаму атам — рашэнне?
Сёння дата-цэнтры — гэта найбольш энергаёмісты тып спажыўцоў, які дэманструе выбуховы рост, дасягаючы магутнасці ў сотні мегават. У адрозненне ад прамысловых гігантаў мінулага, гэтыя аб’екты знаходзяцца пад двайным ціскам: эканамічным (жорсткія плацяжы за выкіды парніковых газаў у развітых краінах) і рэпутацыйным (неабходнасць дэманстраваць экалагічны клопат).
Як адзначаюць эксперты Беларускай энергетычнай агенцыі, менавіта гэта прымушае ўласнікаў дата-цэнтраў актыўна пераходзіць на атамную энергію. Яна прапануе вырашальную перавагу перад іншымі крыніцамі: амаль нулявы вугляродны след пры гарантаванай стабільнасці.
Эканоміка чыстага сумлення
Размяшчэнне дата-цэнтраў пераважна ў развітых краінах дыктуе свае правілы гульні. Пры каласальнай энергаёмістасці сервераў адсутнасць платы за «вуглярод» становіцца не проста экалагічным бонусам, а істотнай эканамічнай перавагай.
«У лічбавым свеце для кампаній прынцыпова важна дэманстраваць клопат пра навакольнае асяроддзе. Таму ўласнікі дата-цэнтраў імкнуцца забяспечваць свае аб’екты безвугляроднай энергіяй», — тлумачаць у Беларускай энергетычнай агенцыі.
Многія карпарацыі ўжо ўзялі на сябе абавязацельствы па скарачэнні выкідаў да 2030 ці 2050 года, што робіць пошук «зялёнай» разеткі пытаннем выжывання бізнесу. І тут узнікае дылема: што лепш — мірны атам ці аднаўляльныя крыніцы?
Бітва за стабільнасць
З пункту гледжання клімату, атамная энергетыка выглядае выйгрышна, бо «атамная энергія не прыводзіць да выкідаў парніковых газаў».
Але чаму не абраць больш бяспечныя вецер і сонца, якія таксама з’яўляюцца безвугляроднымі? Адказ крыецца ў спецыфіцы працы дата-цэнтраў: серверы павінны апрацоўваць запыты карыстальнікаў 24/7 без перапынкаў, чаго не могуць гарантаваць АКЭ.
«Атамныя блокі працуюць на пастаяннай магутнасці... Дата-цэнтры, як правіла, таксама спажываюць электрычную энергію на амаль пастаянным узроўні, толькі з нязначнымі ваганнямі», — канстатуюць эксперты.
Менавіта ў гэтым заключаецца сённяшняя перавага АЭС: яна дае базавую нагрузку, якую аднаўляльныя крыніцы пакуль не могуць гарантаваць без дарагіх сістэм назапашвання энергіі.
Новыя рызыкі і пагрозы: што трэба ўлічваць распрацоўшчыкам ЦАД
Нягледзячы на эканамічныя і экалагічныя перавагі, эксперты Беларускай энергетычнай агенцыі падкрэсліваюць: пераход на атам павінен быць разумным, каб не ствараць новых, унікальных пагроз.
Справа ў тым, што фізічная блізкасць сервераў да рэактара не абавязковая і нават патэнцыйна небяспечная. Электрычнасць перадаецца праз агульныя сеткі.
«Гучалі заявы аб прамым забеспячэнні дата-цэнтраў без падключэння да сеткі. Такое рашэнне можа быць патэнцыйна небяспечным. У такім выпадку пры нечаканым спыненні працы дата-цэнтра АЭС застаецца без нагрузкі, што прывядзе да аварыйнай астаноўкі, якая патэнцыйна больш рызыкоўная, чым планавая», — тлумачаць эксперты.
Таксама аварыйнае спыненне АЭС пакіне сам дата-цэнтр без электразабеспячэння. Такім чынам, падключэнне да агульнай сістэмы з’яўляецца больш бяспечным і зручным.
Ці адаб’ецца пераход на індустрыі ШІ?
Дата-цэнтры — частка маладой індустрыі штучнага інтэлекту, што расце. Таму пытанне стаіць не ў тым, ці пяройдуць існуючыя ЦАД на атам, а ў тым, як будуць забяспечвацца будучыя аб’екты.
Пры безвугляродным сцэнары ўплыў на клімат будзе меншым. Хоць найменшым ён быў бы пры выкарыстанні ўзнаўляльных крыніц энергіі, праблемы з непастаяннасцю генерацыі вымушаюць выбіраць атамную энергію як больш зручную і стабільную крыніцу.
Пакуль, сцвярджаюць спецыялісты, атамная энергетыка выглядае як найбольш практычны кампраміс для забеспячэння бесперабойнай працы інтэрнэту без павелічэння вугляроднага следу.
Аднак варта памятаць, што вырашэнне праблемы праз атам не здымае з парадку дня пытанні радыёактыўных выкідаў і бяспекі саміх станцый, а таксама пакідае для наступных пакаленняў балючае пытанне пра захаванне небяспечных адкідаў такіх станцый.