Ад пальмы, якая квітнее пад зямлёй на азіяцкай выспе Барнэа, да малагасійскай архідэі, якая ўсё жыццё расце на іншых раслінах – даследчыкі па-ранейшаму штогод адкрываюць дзясяткі новых відаў.
Але паколькі больш за 100 000 відаў раслін, як мяркуюць, застаюцца невядомымі, і большасць з іх знаходзіцца пад пагрозай знікнення, новы праект пад кіраўніцтвам Каралеўскага батанічнага саду К’ю вылучае часткі свету, дзе батанікі мусяць сканцэнтраваць свае пошукі.
Ад Мадагаскара да Балівіі навукоўцы вызначылі вобласці разнастайнасці раслін и спрабуюць надзвычайна хутка іх ідэнтыфікаваць. Даследаванне, апублікаванае ў часопісе New Phytologist, абапіраецца на аналіз, праведзены ў мінулым годзе даследчыкамі з К’ю. Ён выявіў, што тры чвэрці ўсіх неапісаных відаў раслін, верагодна, знаходзяцца пад пагрозай знікнення.
Навукоўцы мяркуюць, што невядомыя віды могуць быць падказкамі для будучых адкрыццяў лекаў, паліва або іншых інавацый.
Прафесар Аляксандр Антанэлі, дырэктар па навуцы ў К’ю і старэйшы аўтар артыкула, сказаў, што даследаванне было накіравана на тое, каб дапамагчы лепш займацца захаваннем і паскорыць хуткасць адкрыцця раслін, папярэдзіўшы, што многія віды вымруць раней, чым яны будуць вядомыя навуцы пры цяперашнім тэмпе ідэнтыфікацыі.
«Мы абараняем 30 % планеты да канца гэтага дзесяцігоддзя ў адпаведнасці з цяперашнімі мэтамі ААН, але мы не ведаем, якія тэрыторыі абараняць, калі ў нас няма патрэбнай інфармацыі», – сказаў Антанэлі.
«Папярэднія даследаванні паказалі, што біёлагі не былі асабліва эфектыўнымі ў дакументаванні біяразнастайнасці. Мы вярталіся да адных і тых жа месцаў зноў і зноў, і мы занядбалі некаторыя тэрыторыі, якія могуць утрымліваць шмат відаў», – дадаў ён.
Большая частка «цёмных плям» знаходзіцца ў Азіі. Там размешчаны 22 тэрыторыі, якія маюць патрэбу ў далейшых даследаваннях, у тым ліку выспа Суматра, усходнія Гімалаі, Асам у Індыі і В’етнам. У Афрыцы былі выяўлены Мадагаскар і Капскія правінцыі Паўднёвай Афрыкі, у той час як Калумбія, Перу і паўднёва-ўсходняя Бразілія былі вылучаны ў Паўднёвай Амерыцы.
Амаль усе тэрыторыі накладаюцца на раёны, якія ўжо былі вызначаны як «гарачыя кропкі» біяразнастайнасці – участкі планеты, якія багатыя жыццём, але знаходзяцца пад пагрозай знішчэння.
Доктар Сэмюэл Піронан, выкладчык біялогіі ў Лонданскім універсітэце Каралевы Марыі, ганаровы навуковы супрацоўнік К’ю і вядучы аўтар артыкула, кажа: «Усе краіны пагадзіліся захоўваць і аднаўляць біяразнастайнасць, у тым ліку біяразнастайнасць раслін. Як мы гэта зробім, калі мы не ведаем, пра якія віды мы гаворым або што такое біяразнастайнасць і дзе мы можам яе аднавіць?»
Многія з краін, дзе сустракаюцца гэтыя цёмныя плямы, маюць абмежаваныя магчымасці для фармальнай ідэнтыфікацыі відаў, і даследчыкі выказалі надзею, што аналіз натхніць на будучае супрацоўніцтва паміж даследчыцкімі ўстановамі і мясцовымі жыхарамі па ўсім свеце.
Навукоўцы папярэдзілі, што прадстаўнікі грамадскасці не павінны самастойна збіраць віды з-за строгіх міжнародных законаў аб перамяшчэнні біяразнастайнасці па планеце, а таксама патэнцыйнай пагрозы для выжывання відаў, але сказалі, што рабіць фатаздымкі раслін у гэтых раёнах і дзяліцца імі на платформе грамадзянскай навукі – гэта добрая ідэя, і яна можа дапамагчы.
Піранон сказаў: «Гэта выдатная магчымасць умацаваць партнёрства паміж навукоўцамі і грамадзянамі, таму што такія платформы, як iNaturalist, абапіраюцца і на тых, і на тых. Людзі фатаграфуюць тое, што, на іх думку, можа быць цікавым для астатняга свету, а навукоўцы дапамагаюць ідэнтыфікаваць гэтыя віды».