Шакуючыя здымкі з Кеніі паказалі сапраўдны кошт аднаразовай хуткай моды. Штогод Вялікабрытанія выкідвае ў Найробі 12 мільёнаў рэчаў «непатрэбнага пластыкавага» адзення, якое занадта бруднае або пашкоджанае для паўторнага выкарыстання.
Даследчыкі паглядзелі, што здарылася з вопраткай, экспартаванай у Кенію, у тым ліку той, якая першапачаткова была сабрана вядомымі дабрачыннымі арганізацыямі Вялікабрытаніі. Экспарт выкарыстанай вопраткі ў больш бедныя краіны стаў схаваным патокам смецця, які мусіць быць прызнаны незаконным.
Расследаванне Trashion, схаванага экспарту адходаў пластыкавай вопраткі ў Кенію, распачатае напярэдадні Тыдня моды ў Лондане, паказвае, што модны бізнес залежыць ад танных пластыкавых тканін, такіх як паліэстар, для вытворчасці адзення, якое не прызначана для рамонту або перапрацоўкі і ўсё часцей разглядаецца як аднаразовае.
Было падлічана, што з 36 640 890 прадметаў патрыманага адзення, якое штогод дастаўляецца з Вялікабрытаніі ў Кенію, кожная трэцяя рэч утрымлівае пластык і мае нізкую якасць. Іх неадкладна выкідваюць або спальваюць, каб нагрэць ваду, прыгатаваць ежу і нават нібыта для запраўкі электрастанцый.
Паводле дадзеных расследавання робіцца выснова, што гандаль патрыманым адзеннем зʼяўляецца відавочнай шчылінай у юрыдычным пагадненні 2019 года, якое забараняе больш багатым краінам выкідваць пластыкавыя адходы, якія не падлягаюць перапрацоўцы, у менш заможныя. Сярод кінутых прадметаў адзення, былі вырабы M&S, Nike і Yves Saint Laurent.
Следчыя выявілі, што фірмы па перапрацоўцы другаснай сыравіны, якія ўваходзяць у спіс партнёраў дабрачынных крам, у тым ліку Sue Ryder, Cancer Research, Barnardos, Marie Curie, the British Heart Foundation і Брытанскі Чырвоны Крыж, экспартавалі адзенне ў Кенію.
Сапраўдны маштаб праблемы, верагодна, значна большы, таму што расследаванне засяроджана толькі на прамым экспарце ў Кенію. Многія прадметы патрыманага адзення, якія экспартуюцца з еўрапейскіх краін, праходзяць праз сетку краін Еўропы і за яе межамі, якія змешваюць і сартуюць адзенне, што робіць немагчымым адсочванне.
Мытныя дадзеныя паказваюць, што ў 2021 годзе найбуйнейшымі прамымі экспарцёрамі ў Кенію былога ва ўжыванні адзення ў Еўропе былі Германія, Польшча і Вялікабрытанія.
Бэттэрман Сімідзі Мусасія, заснавальнік і мецэнат Clean Up Kenya, адзначае: «Мы адправіліся ў эпіцэнтр свету хуткай моды, каб выкрыць пачварную праўду – што гандаль патрыманым адзеннем з Еўропы – у значнай ступені гэта гандаль схаванымі адходамі».
Гэта вядома як каланіялізм адходаў, і мяркуецца, што гэта незаконна. Значная частка адзення, ахвяраванага на дабрачыннасць людзьмі з добрымі намерамі, трапляе сюды.
«Чаму? Таму што асновай індустрыі хуткай моды зʼяўляецца пластык, а адзенне з пластыка – гэта па сутнасці смецце. Такія краіны, як Кенія, зʼяўляюцца выхадным клапанам хуткай моды».
«Трэйдары купляюць адзенне ў камплекце ўсляпую і, зразумела, расце працэнт, які аказваецца бескарысным. Па праўдзе кажучы, нашая прыхільнасць да хуткай моды абцяжарвае больш бедныя краіны, такія як Кенія, забруджанай глебай, паветрам і вадой».
Джордж Хардынг-Ролс, менеджэр кампаніі Changing Markets Foundation, сказаў: «Калі індустрыя моды не зменіцца прынцыпова, тое, што мы бачылі ў Кеніі і ва ўсім свеце, будзе толькі пачаткам».
«Рашэнне заключаецца не ў спыненні гандлю патрыманым адзеннем, а ў яго рэфармаванні. Гэтай геданістычнай індустрыі патрэбны межы і правілы. Такім чынам, мы вітаем бачанне, прапанаванае ЕЗ. Гэта павінна быць усебаковым і ўключаць строгія мэты па перапрацоўцы і паўторным выкарыстанні, а таксама падаткі на пластык, каб зрушыць моду на больш якасныя, устойлівыя тканіны».
«Нельга дазваляць кампаніям, якія перапрацоўваюць другасную сыравіну, хавацца за пустымі абяцаннямі, і ім трэба забараніць экспартаваць непажаданую вопратку».
Марцін Уілдсміт, дырэктар па рознічным гандлі Sue Ryder, сказаў: «У Sue Ryder мы імкнемся прадаць як мага больш з таго, што шчодра ахвяруюць. Аднак, як і многія дабрачынныя арганізацыі, вопратку, якую нельга прадаць у нашых крамах, мы прадаем гандлярам анучай, якія апрацоўваюць ад нашага імя».
Sue Ryder - член TRUST, Trader Recycling Universal Standard, абʼяднання дабрачынных арганізацый і перапрацоўшчыкаў тэкстылю, накіраваных на павышэнне стандартаў у сектары.
«Sue Ryder працуе толькі з тымі пасярэднікамі, якія зьяўляюцца сэртыфікаванымі гандлярамі TRUST, у тым ліку East London Textiles. Мы вельмі расчараваныя тым, што ў гэтай справаздачы падкрэсліваецца, што ў 2021 годзе адзенне ў Кеніі ўтылізавалася неналежным чынам. Мы пачнем расследаванне гэтай праблемы і заклікаем TRUST забяспечыць адказнае і ўстойлівае карыстанне патрыманным адзеннем».
Робін Остэрлі, выканаўчы дырэктар Charities Retail Foundation, які прадстаўляе дабрачынныя крамы, сказаў: «У гэтыя дні хуткай моды дабрачынныя крамы маюць вельмі важную ролю ў тым, каб садзейнічаць паўторнаму выкарыстанню адзення, незалежна ад яго паходжання і вырабу. Пераважная большасць ахвяраваных тэкстыльных вырабаў, якія нельга прадаць асобным кліентам, прадаюцца законным збіральнікам – многія з якіх маюць ліцэнзію па схеме ліцэнзавання TRUST – і будуць прадаваць іх на цалкам законных рынках, якія, вядома, могуць уключаць Усходнюю і Заходнюю Афрыку».
«Дабрачынныя крамы ні ў якім разе не зʼяўляюцца прыхільнікамі хуткай моды, і, наадварот, мы вельмі падтрымліваем спробы скараціць колькасць адзення, вырабленага ў Вялікабрытаніі, магчыма, з дапамогай пашыранай адказнасці вытворцы і іншых захадаў для зніжэння ўздзеяння вытворчасці адзення на навакольнае асяроддзе».
Соня Грын, кіраўніца аддзела ўстойлівага развіцця Barnardo, сказала: «Хоць значная частка папярэдне любімага адзення, якое было ахвяравана Barnardoʼs, перапрадаецца ў нашых больш чым 600 рознічных крамах, часам некаторыя рэчы, якія мы атрымліваем, знаходзяцца ў дрэнным стане».
«Barnardo's выкарыстоўвае невялікую колькасць адказных і этычных перапрацоўшчыкаў тэкстылю патрыманага адзення, якое не мае рынку ў Вялікабрытаніі. Увесь тэкстыль, які мы адпраўляем гэтым перапрацоўшчыкам, будзе адсартаваны і класіфікаваны перад тым, як яго адправяць на перапрацоўку або экспартуюць для паўторнага выкарыстання за мяжой».
«Barnardoʼs падпісаўся на Trader Recycling Universal Standard (TRUST), і дзякуючы гэтаму партнёрству мы пастаянна правяраем нашых гандляроў і просім іх запэўніць нас у сумленнасці іх працэсаў».
Схільнасць Брытаніі да набыцця ўсё большай і большай колькасці таннага адзення аказалася ў цэнтры ўвагі ў парламенце. Члены камітэта па экалагічнаму аўдыту высвятляюць, як індустрыя «хуткай моды» шкодзіць прыродзе.
Іх апошняя справаздача папярэджвае, што забруджванне выкліканае сінтэтычнымі валокнамі, якія мыюцца ў машыне і трапляюць у сусветныя акіяны. У той час як у Вялікабрытаніі кожны год на звалкі выкідваецца каля 400 000 тон адзення.
Дэпутаты выказалі трывогу з нагоды наступстваў шкоднага ўздзеяння на навакольнае асяроддзе, а старшыня Мэры Крэй напісала вядучым рознічным гандлярам з патрабаваннем адказаць, што яны робяць для павышэння ўстойлівасці.
Сусветная індустрыя моды вырабіла ў 2015 годзе больш выкідаў CO2, чым міжнародныя рэйсы і марскія перавозкі разам узятыя, гаворыцца ў паведамленні Інстытута інжынераў-механікаў на запыт дэпутатаў. Спецыяльны камітэт сцвярджае, што хоча абараніць прыбытковую індустрыю моды ў Вялікабрытаніі, але і вырашыць экалагічныя праблемы, якія яна выклікае.
Хуткая мода адносіцца да «танна вырабленага адзення, якое капіруе апошнія стылі з подыумаў і хутка прапампоўвацца ў крамах, каб максімальна выкарыстоўваць сучасныя тэндэнцыі», паведамляе Earth.org. Даследаванні паказалі, што практыка хуткай масавай вытворчасці таннага адзення мае некалькі разбуральных наступстваў.
«Ад вырошчвання вадаёмістай бавоўны да выкіду неачышчаных фарбавальнікаў у мясцовыя крыніцы вады, да нізкіх заробкаў рабочых і дрэнных умоў працы; экалагічныя і сацыяльныя выдаткі, звязаныя з тэкстыльнай вытворчасцю, шырока распаўсюджаны», – патлумачылі даследчыкі з Вашынгтонскага ўніверсітэта ў даследаванні 2018 года.