У канцы мінулага тыдня на будаўнічай пляцоўцы, якая пакуль падобная на зялёную зону, адбылася сустрэча мясцовых жыхароў, прадстаўнікоў «Віталюра» і адміністрацыі Партызанскага раёна. У планах апошніх было даць адказы на пытанні, на якія яны не змаглі нічога сказаць на папярэдняй сустрэчы 16 чэрвеня. Але жыхары вырашылі на гэты раз усё ўзяць у свае рукі і, перарваўшы ініцыятыву чыноўнікаў і забудоўшчыка, заявілі:
— Зараз мы адкрыем сход, у нас усё па пратаколу... — прадстаўніца ініцыятыўнай групы Марына Арцемьева зачытала зварот да мясцовага дэпутата Рамана Ніканава, які таксама павінны быў прысутнічаць на сустрэчы, але так і не з'явіўся. — Нечакана для сябе на сходзе 16 чэрвеня мы даведаліся, што ў краме «Віталюр» будзе цэх па перапрацоўцы мяса птушкі да 300 кг у суткі. Цэх будзе працаваць без выхадных 24 гадзіны. Для нас гэта быў шок! На нашы пытанні ні прадстаўнікі адміністрацыі Партызанскага раёна, ні прадстаўнікі «Віталюра» не адказалі. Яны сышлі са спісам, які сфарміраваўся яшчэ да таго, як мы даведаліся, што ж на самой справе будзе будавацца ў 16,5 метрах ад нашага дома. У сувязі з новымі абставінамі мы хочам выказаць сваё меркаванне на гэты конт і хочам, каб яго пачулі.
Таму загадзя, яшчэ да самой сустрэчы, ініцыятыўная група звярнулася не толькі да мясцовага дэпутата, але і зарэгістравала зварот ў старшыні Мінгарвыканкама і іншых інстанцыях.
Аднак «перапіску» з разнастайнымі ведамствамі мясцовыя вядуць з самага пачатку сваёй барацьбы за невялікі кавалачак зялёнай зоны.
— Ні для кога не сакрэт, што ўжо больш 2 гадоў жыхары наша і суседніх дамоў змагаюцца за тое, каб адстаяць свае законныя правы, парушаныя дзеяннямі чыноўнікаў адміністрацыі Партызанскага раёна і Мінгарвыканкама. Мы звярталіся ў мноства ведамств і арганізацый, атрымоўвалі адказы, зноў жа дасылалі запыты, скаргі і звароты, хадзілі на прыёмы, арганізоўвалі сходы і прымалі ўдзел у грамадскім абмеркаванні па карэкціроўцы плана дэтальнай планіроўкі нашага раёна. Дзе вынікі? Вынікаў няма! Чаму ўвесь час нас ганяюць па кругу паміж адміністрацыяй Партызанскага раёна і мноствам камітэтаў, дэпартаментаў, якія, па сутнасці, усе падпараткаваныя Мінгарвыканкама. Няўжо нашыя патрабаванні па-за законам? Ці мы і чыноўнікі па-рознаму чытаем адны і тыя ж законы? — бойка працягвала чытаць Марына Анатольеўна.
Але аргументы, што ўсе жыльцы дома, насупраць якога павінна з'явіцца крама, супраць будаўніцтва аб'екта ці што ўзровень шуму ўжо зараз перавышае норму на 5 дБ з-за блізкага знаходжання чыгункі, у такіх справах даўно не спрацоўваюць і не прымаюцца да ўвагі. Як і тое, што няхай сабе,і невялікая лапінка зялёнай зоны, але людзям яна больш патрэбная, чым любая крама пад вокнамі.
— Тут шмат дрэваў: груша, якой 100 год, ясень — ля 80 год — перажылі вайну. А варвары ХХІ стагоддзя проста прыйшлі і перапісалі іх, хочучы знішчыць усё жывое вакол. І пры гэтым сцвярджаючы, што ўсё па закону, — заўважыла жанчына.
Пасля выплеску ўсяго таго, што набалела, сустрэча перацякла ў іншае русла. У пошуках ісціны, чаму жыхары не могуць дабіцца праўды, яны знайшлі цікавую інфармацыю.
А менавіта тое, што сённяшнія прадстаўнікі «Віталюра» не так даўно займалі пасады ў Мінгарвыканкаме. Так, Іван Мацкевіч, намеснік дырэктара ТДА «Віталюр» па агульных пытаннях, раней працаваў дырэктарам Інстытута сацыяльна-эканамічных праблем пры Мінгарвыканкаме, быў намеснікам дзяржсакратара — чальцом Пастаяннага камітэта Саюзнай дзяржавы, а таксама старшыня выканкама Першамайскага раёна.
Падобная гісторыя і з яшчэ адным прадстаўніком забудоўшчыка — Уладзімірам Куршыном, які да лютага 2015 года займаў пасаду выконваючага абавязкі старшыні Камітэта архітэктуры і горадабудаўніцтва Мінгарвыканкама.
Самі ж былыя чыноўнікі, а цяпер прадстаўнікі «Віталюра» не тое, каб хавалі звесткі пра сваё мінулае, але і распаўсюджвацца пра іх не жадалі.
А як толькі на сходзе мясцовыя закранулі тэму закону «Аб дзяржаўнай службе ў Рэспубліцы Беларусь», яны сталі абурацца, што сустрэча была прызначана для іншых мэт.
— Мы вельмі збянтэжаныя тым, што перад намі стаяць сапраўды годныя людзі, а нам даводзіцца нагадваць ім пра правы і абавязкі... Мяне проста перапаўняюць пачуцці! І майце на ўвазе, што мы так проста гэта не пакінем! Бо ўжо больш не можам цярпець гэтыя здзекі над намі! — эмацыйна звярнулася да чыноўнікаў і забудоўшчыка яшчэ адна прадстаўніца мясцовых Алена Адамчук. — Відавочна, што тут мае месца карупцыйнае зрошчванне як былых, так і цяперашніх чыноўнікаў адміністрацыі Партызанскага раёна і Мінгарвыканкама з прыватнай камерцыйнай структурай, з выкарыстаннем сваіх службовых паўнамоцтваў і адміністрацыйнага рэсурсу.
Зразумела, што пасля такога абвінавачвання чыноўнікі і прадстаўнікі забудоўшчыка пастараліся яшчэ раз вярнуць ход сустрэчы да адказу на пытанні і да размовы «па сутнасці».
Але мясцовыя далі зразумець, што адказы ім ужо і не патрэбныя:
— Мы хочам нагадаць вам, прысутным тут былым і цяперашнім дзяржаўным чыноўнікам і прадстаўнікам камерцыйнай структуры «Віталюр», што на адным з паседжанняў ураду Александр Рыгоравіч Лукашэнка сказаў: «Калі чыноўнік звязаўся з камерцыйнай структурай, знішчаецца камерцыйная структура, чыноўнік ідзе ў турму». Мы не следчыя органы, але мы абавязкова данясем туды, куды трэба ўсю інфармацыю, усю перапіску і хлусню, якія былі на працягу 2 гадоў, — заявіла актывістка.
Адзінагалосна мясцовымі быў прыняты праект заявы сходу, у якім выстаўляюцца патрабаванні не толькі па адмене будаўніцтва, але выказваецца недавер чыноўнікам адміністрацыі і просьба правесці дбайнае разбіральніцтва супрацьпраўных дзеянняў, а таксама пакаранне тых асоб, што іх здзейснілі. Каб усё сказанае не засталося проста словамі на паперы і эмацыйным выплескам, ужо ж на наступны дзень прадстаўнікі ініцыятыўнай групы запісаліся на прыём да начальніка Галоўнага ўпраўлення кантролю па гораду Мінску Камітэта дзяржкантролю.
— Хопіць нас лічыць за быдла!, — падвяла рысу на сустрэчы Адамчук Алена.
І падавалася, што на гэтым сход можна было б закрываць, аднак нечакана з'явіліся і тыя, каму будаўніцтва крамы падаецца выдатнай ідэяй. Жыхары дома, што стаіць на іншым баку вуліцы Захарава, вырашылі падтрымаць забудоўшчыка і яго праект. Але людзі, якім давядзецца ў непасрэднай блізасці суіснаваць з будаўніцтвам, а пасля і з крамай, прапанавалі суседзям перанесці пляцоўку пад іх вокны.
— У нас першыя два паверхі не будуць бачыць сонечнага святла. Акрамя гэтага, з боку дома будзе рампа, куды пачнуць падвозіць тушы жывёл. Уяўляеце, якія цудоўныя санітарныя ўмовы тут будуць! Пасля начной змены, з самай раніцы па ўсяму гораду будзе развозіцца прадукцыя «Віталюра» — тут жа будзе паркоўка для аўтамабіляў, якая ноччу запоўніцца аўто з суседніх дамоў, а мы ўсё гэта будзем чуць! А зімой 5-10 хвілін яны будуць прагравацца. Нельга забываць і пра вентыляцыйныя сістэмы, «Віталюр» збіраецца зрабіць іх 10. Усё гэта будзе ісці на наш дом, ніхто ж не ўлічваў ружу вятроў. Ніякія дакументы нам ніхто не прадастаўляе. Як нам удалося высвятліць, у 3 метрах ад дома будуць выкопваць катлаван пад цепласеткі. Нашаму дому ўжо 52 гады, у нас падвалы, якія і так падцякаюць, і не было ні воднага капітальнага рамонту, — скардзіцца нам Марына Анатольеўна.
Па яе словах, парушэнні назіраюцца не толькі ў гэтым. Яшчэ падчас правядзення аўкцыёну з юрыдычных асоб была толькі кампанія «Віталюр». А кадастравы кошт зямлі ледзь не ў 100 раз быў таней, чым кошт пад домам па вуліцы Захарава, 77а. І не праводзілася аніякіх грамадскіх абмеркаванняў.
— Яны даказваюць, што абмеркаванні былі. Але было абмеркаванне ў 2009 годзе, калі ў тарцы нашага дома павінны былі паставіць харчовы павільён. Павільён, які вырас зараз у невядома што, — сцвярджае яна.
Яшчэ ў 2013 годзе мясцовыя жыхары прасілі на гэтым кавалачку зялёнай зоны зрабіць сквер памяці загінуўшым салдатам.
— На гэтым месцы загінула стралковая рота — 70 чалавек. Іх целы сабралі і выклалі на адным з падворкаў, за імі машына павінна была прыйсці. Затым гаспадыня агарадзіла сваю тэрыторыю, дзе ляжалі салдаты, і абсадзіла ўнутры агрэстам. Я ў яе пыталася: “Лукінішна, чаму вы не робіце грады, цыбулю, радыску не пасадзіце?” А яна мне ў адказ: “Не, тут кроў салдацкая. Гэта блюзнерства!” Я і чыноўнікам расказала, на што яны сказалі, што па ўсёй Беларусі такія месцы. Я іх прасіла падарыць гэту лапінку зямлі, каб зрабіць сквер памяці. Ды на мяне як абурыліся, бо такія грошы ўкладзеныя ўжо, — распавядае Іна Пятроўна, якая не толькі добра ведае гісторыю раёна, але і яго планіроўку, бо прымала ў гэтым непасрэдны ўдзел.
Самі ж назвы вуліц носяць прозвішчы якраз тых сяржантаў, што тут палеглі: Іванаўская, Андрэеўская, Антонаўская. І саму гэтую дзялянку распараджэннем Мазурава адвялі пад дамы беларускай ваеннай акругі.
— Наш дом (па вуліцы Захарава, 77а. — Х.Ч.) для лётчыкаў Мачулішчаў, наступны — для ваенпраекта і гэтак далей. Архітэктары распрацавалі тэматычную планіроўку — пабудаваць дамы баявым пастраеннем — карэ. У 1948 годзе пасярэдзіне мясцовыя жыхары і школьнікі пасадзілі 70 бярозак у памяць кожнаму загінаўшаму. На жаль, у 1990-я гады па патуральніцтве Партызанскага выканкама большасць з іх была высечаная, — дадае Іна Пятроўна.
У Генплане Мінска на месцы бярозавага гаю павінны вырасці шматпавярховы жылы дом. Што ж датычыцца кампенсацыйных пасадак за высечку на пляцоўцы пад краму, па словах мясцовых, наўзамен сталым і магутным дрэвам забудоўшчык пасадзіць адзін клён і чатыры кусціка, і гэта без уліку знішчэння расліннасці на дзялянцы пад цеплатрасу.
Ці хапае раёну сёння крам, мясцовыя адназначна адказваюць «так». Недалёка ад іх знаходзяцца крамы «Суседзі», «Легіён», у 15 хвілінах пешкам стаіць вялікі комплекс «Ленінград». Акрамя гэтага, на тэрыторыі старога завода, што даўно не функцыянуе і якраз знаходзіцца насупраць дома па вуліцы Захарава, 77а, з часам таксама павінны вырасці шматфункцыянальны жыллёва-гандлёвы комплекс з мноствам забаўляльных кропак.
