29.04.2019 / 11:04

Прафэсар Юры Бандажэўскі, які пасля турэмнага зняволення з'ехаў з Беларусі, прадставіў вынікі маніторынгу радыяактыўнасці і стану здароўя дзяцей з раёнаў Украіны, што прылягаюць да Чарнобыльскай зоны адчужэння. Пра беларускую частку зоны такіх даследаванняў няма.

У выніку чарнобыльскай катастрофы пацярпела ўся Беларусь, наступствы аварыі дагэтуль не пераадоленыя. Да таго ж праблемы Чарнобылю ў Беларусі замоўчваюцца. Ніякія сур’ёзныя навуковыя і мэдыцынскія дасьледаваньні, у адрозненні ад Украіны, не праводзяцца.

Пра гэта сказаў прафэсар Юры Бандажэўскі, былы рэктар Гомельскага мэдінстытуту, падчас онлайн-канфэрэнцыі, прысьвечанай 33-й гадавіне аварыі на ЧАЭС.

Прафэсар, доктар мэдычных навук Юры Бандажэўскі ўжо больш за 10 гадоў жыве і працуе ва Ўкраіне, ачольвае каардынацыйны аналітычны цэнтар «Экалогія і здароўе». Ён прадставіў вынікі маніторынгу радыяактыўнасці і стану здароўя дзяцей з раёнаў Украіны, што прылягаюць да Чарнобыльскай зоны адчужэння.

 

Цяперашняя сытуацыя горшая, чым адразу пасьля аварыі

Цягам 2013–2018 гадоў было абследавана 10 тысяч дзяцей і 500 цяжарных жанчын у Іванкаўскім і Палескім раёнах Кіеўскай вобласці Ўкраіны. Вынікі даследавання несуцяшальныя, кажа прафэсар Бандажэўскі.

  • Неспрыяльная дынаміка раку шчытападобнай залозы ў дарослых — у Кіеўскай вобласці на 100 тысяч чалавек фіксуецца 15 выпадкаў раку (у той час як у цэлым ва Ўкраіне 8 выпадкаў).
  • Істотна павялічылася колькасьць выпадкаў раку малочнай залозы ў забруджаных раёнах. У Кіеўскай вобласці — 63 выпадкі раку малочнай залозы на 100 тысяч жанчын, у цэлым па Ўкраіне — 42 выпадкі на 100 тысяч. Прычым гэтае даследаванне праведзена Інстытутам раку Ўкраіны.
  • Структурныя парушэнні функцый шчытападобнай залозы зафіксаваныя ў 10% абследаваных дзяцей (выкарыстоўваўся мэтад УГД).
  • Калі пачалі ацэньваць гарманальны фон, частата парушэнняў у дзяцей вырасла да 40% (у Палескім і Іванкаўскім раёнах)
  • 35% дзяцей маюць парушэнні ў структуры печані.
  • Па выніках электракардыяграфічнага абследаваньня парушэнні сардэчнай дзейнасці і сардэчнага рытму выяўлены ў 80% дзетак.

Даследчыкі, мэдыкі ацэньвалі ўплыў цэзію на фізычнае разьвіццё дзяцей.

«Зарэгістраваны факт, што маленькія дзеці (да 5 гадоў) маюць больш радыянуклідаў у арганізме, чым старэйшыя дзеці. І тлумачыцца гэта тым, што малыя спажываюць больш малочных прадуктаў. Малако — асноўны прадукт харчавання ў тым рэгіёне, праз беднасьць людзі ўжываюць даволі шмат малака. Норма ва Ўкраіне па цэзіі ў малацэ — да 100 бэкерэляў цэзію на літар. Аднак любая колькасьць цэзію ў малацэ небяспечная для людзей», — тлумачыць прафэсар Юры Бандажэўскі.

Міжнародная кампанія R-NOX, якая мае сядзібу ў Менску і большай часткай працуе ў Беларусі, распрацоўвае прылады для глябальнага экалягічнага маніторынгу. Адна з такіх прыладаў - дазімэтар ZIVE. На фота - Дызайнэр Сяргей Гарашын праводзіць тэст ZIVE
Міжнародная кампанія R-NOX, якая мае сядзібу ў Менску і большай часткай працуе ў Беларусі, распрацоўвае прылады для глябальнага экалягічнага маніторынгу. Адна з такіх прыладаў - дазімэтар ZIVE. На фота - Дызайнэр Сяргей Гарашын праводзіць тэст ZIVE

 

Дзеці другога паслячарнобыльскага пакалення больш уразлівыя, чым іхнія бацькі

Самая трывожная выснова, на думку Бандажэўскага, — што дзеці другога постчарнобыльскага пакаленьня больш уразлівыя, чым іхнія бацькі. І ў іх выявілі больш сур’ёзныя парушэньні, чым у бацькоў, якія нарадзілася адразу пасьля Чарнобылю.

«У дзяцей другога паслячарнобыльскага пакалення парушаная рэгуляцыя мэтабалічных функцый арганізма. Арганізм рэагуе нават на невялікую колькасьць радыянуклідаў, на любыя стрэсавыя рэакцыі рэзкім павелічэннем гамацыстэіну. А гэтыя парушэнні выклікаюць змяненні ў жыццёва важных органах, цэнтральнай нэрвовай сыстэмы, у гіпофізе, шчытападобнай залозе. Дзеці больш уразлівыя да радыяцыі, чым іх бацькі. Бацькі, якія атрымлівалі больш радыяцыі, былі больш абароненыя, таму што рэзыстэнтнасць арганізма была ў іх актыўнейшая, чым у нашчадкаў. А дзеці цяпер з больш сур’ёзнымі паталогіямі», — падсумоўвае Бандажэўскі.

 

Юры Бандажэўскі  — сусветна вядомы спэцыяліст у галіне радыяцыйнай мэдыцыны, доктар мэдыцынскіх навук, прафэсар, сапраўдны член Нью-Ёркскай акадэміі навук. Працаваў рэктарам Гомельскага дзяржаўнага мэдінстытуту, вывучаў нэгатыўнае ўздзеянне малых доз радыяцыі на арганізм. У 1999 годзе быў зняты з пасады, арыштаваны праз падазрэнні ў атрыманьні хабару і асуджаны. Праваабаронцы прызналі Бандажэўскага палітвязнем. Паводле іх ацэнкі, сапраўднай прычынай арышту навукоўца стала ягоная нязгода з палітыкай беларускіх уладаў у пераадоленні наступстваў аварыі на ЧАЭС. Пасьля ўмоўна-датэрміновага вызвалення ў жніўні 2005 году Бандажэўскі пакінуў Беларусь. Спачатку з'ехаў у Францыю, цяпер жыве і працуе ва Ўкраіне.

 

Адкуль цяпер паступае радыяцыя?

Хоць пасьля аварыі на Чарнобыльскай АЭС прайшло ўжо 33 гады, найперш радыяцыя паступае ў арганізм чалавека з прадуктамі харчаваньня, якія вырошчваюцца на забруджаных тэрыторыях.

На другім месцы — драўніна, бо ў сельскай мясцовасьці людзі паляць у печы дровамі, а дровы, на думку Бандажэўскага, гэта міні-рэактары.

Таксама ў якасьці ўгнаенняў людзі выкарыстоўваюць попел, і потым садавіна і гародніна, якая вырошчваецца на агародах, мае вялікі ўзровень радыяцыі.

Прафэсар Бандажэўскі адзначыў і яшчэ адзін трывожны фактар, які «выбухнуў» літаральна днямі: пажары на Альманскіх балотах у Столінскім раёне распаўсюджваюць радыяцыю на тэрыторыю ўсёй краіны.

«Лясныя пажары зьяўляюцца адным з важных фактараў паступленьня радыянуклідаў у арганізм чалавека», — падкрэсьліў прафэсар.​

 

У Беларусі сур’ёзныя навуковыя даследаваньні не праводзяцца

На думку прафэсара Бандажэўскага, у Беларусі сытуацыя можа быць значна горшай, чым ва Ўкраіне.

«Радыяцыйная нагрузка на дзетак Украіны была меншай, чым на беларускіх дзетак. Калі мы знайшлі такія сур’ёзныя паталогіі ва ўкраінскіх дзяцей, я цудоўна разумею, якія вялікія змены могуць быць у беларускіх дзяцей. Гэта маё меркаванне, бо афіцыйнай інфармацыі я атрымаць не магу. Але беларускім дзеткам цяжэй, чым украінскім. Яшчэ калі я працаваў у Беларусі, мы вывучалі змяненні гарманальнага фону ў дзяўчатак Буда-Кашалёўскага раёну. І ўжо тады прагназавалі, што пры такіх сур’ёзных парушэннях гарманальнага фону, якія мы выявілі, у будучыні ні пра якую нармальную цяжарнасць ці пра зачацце дзіцяці ня можа быць гаворкі», — кажа Бандажэўскі.

На думку прафэсара, уся тэрыторыя Беларусі без выключэння пацярпела ад Чарнобылю. Прадукты з забруджаных тэрыторый паступалі ва ўсе рэгіёны Беларусі, бруднае мяса і малако змешвалі з чыстым. Да таго ж адбывалася міграцыя насельніцтва.

«Ахвярамі Чарнобыля з'яўляюцца людзі, якія атрымліваюць радыёактыўныя элемэнты чарнобыльскага паходжання. Усе беларусы — ахвяры Чарнобыля. Нават калі чалавек жыве за тысячу кілямэтраў ад Чарнобыльскай зоны, але ўжывае прадукты, вырашчаныя на забруджанай тэрыторыі, ён назапашвае радыяцыю. Да таго ж у Беларусі замоўчваецца праўда пра Чарнобыль. Не праводзяцца сур’ёзныя навуковыя і мэдыцынскія даследаваньні. Дый цяпер няма каму вывучаць праблему. У 1990-я я быў самым маладым даследчыкам, а мне ўжо сёмы дзясятак», — кажа Бандажэўскі.

Ілюстрацыйнае фота. Акцыя «Чарнобыльскі шлях» 2006 году
Ілюстрацыйнае фота. Акцыя «Чарнобыльскі шлях» 2006 году

 

Як засьцерагчыся ад радыяцыі?

На думку Юрыя Бандажэўскага, захады абароны ад радыяцыі павінны быць гарантаваныя дзяржавай. А дзяржава праблему замоўчвае.

Таму народ павінен абараняцца сам. Прафэсар назваў некалькі асноўных чыннікаў:

  • чыстыя прадукты;
  • дыспансэрызацыя;
  • кантроль за ўтрыманнем радыянуклідаў, наяўнасць у насельніцтва прыбораў кантролю;
  • даступнасць лабараторных даследаваньняў;
  • перагляд нормаў.

«90-95 бэкерэляў на літар малака — гэта норма? Гэта злачынства! Такой нормы не павінна быць», — перакананы прафэсар Юры Бандажэўскі.

Источник:
Автор:
Листайте дальше, чтобы прочитать следующую новость