Цягам трох дзён на мінулым тыдні галоўны праспект літоўскай сталіцы быў амаль цалкам перакрыты для грамадскага транспарту. Замест яго ўся вуліца запоўнілася сельскагаспадарчай тэхнікай. І гэта была зусім не выстава, а акцыя пратэсту мясцовых фермераў.
Для тых, хто цікавіцца праблемамі экалогіі, не сакрэт, што сельская гаспадарка з’яўляецца адным з галоўных дастаўнікоў вуглекіслага газу ў атмасферу і наогул шкодных рэчываў у навакольнае асяроддзе. Урады еўрапейскіх краін рознымі шляхамі спрабуюць выправіць становішча, у тым ліку ўводзячы для фермераў разнастайныя абмежаванні і падаткі. І часта сустракаюць супрацьдзеянне з боку сялян.
Менавіта гэта адбылося і ў Літве, дзе Сельскагаспадарчы саюз зладзіў акцыю пратэсту супраць новых захадаў улады. Сярод іншага плануецца ўвесці больш строгі парадак аднаўлення мнагалетніх лугоў, а таксама пашырыць ахоўныя прыродныя тэрыторыі, у тым ліку за кошт тых, што выкарыстоўваюцца ў сельскай гаспадарцы.
Таксама фермераў чакае чарговае падвышэнне акцызаў на паліва, што павялічыць іх расходы і, як вынік, кошты на іх прадукцыю і, адпаведна, кошты ў крамах, якія ў Літве і так зусім не нізкія ў параўнанні з іншымі краінамі Еўрапейскага Звязу. Менавіта супраць гэтага і выйшлі, скарыстаўшыся сваімі канстытуцыйнымі правамі, на праспект Гедыміна і іншыя вуліцы Вільнюса ўладальнікі сельскагаспадарчых бізнэсаў,
Сяляне заклікалі літоўскія ўлады адмяніць падвышэнне акцызаў на вадкаваны нафтавы газ і вярнуць ільготы па акцызным падатку на дызельнае паліва для сваёй тэхнікі. Арганізатары акцыі планавалі працягнуць яе яшчэ на некалькі дзён, але на гэта дазволу з боку адміністрацыі самакіравання Вільнюса не атрымалі.
Тым не менш пэўных поспехаў пратэстоўцы дабіліся. Прэм’ер-міністарка Літвы Інга Шымонітэ заявіла, што ўрад направіў на ўзгадненне папраўкі адносна дызельнага паліва і акцызу на ВНГ. Сейм можа разглядзець іх 10 сакавіка, пасля пачатку вясновай сесіі, або нават раней, калі будзе скліканая пазачарговая.
Міністр сельскай гаспадаркі Літвы Кейстуціс Навіцкас у сваю чаргу адзначыў, што на ўзгадненне паданыя прапановы аб зніжэнні акцызу на вадкаваны нафтавы газ і вызваленні ўладальнікаў сельскагаспадарчай тэхнікі ад падатку на дызельнае паліва.
Наколькі фермеры задаволеныя рэакцыяй з боку ўлады, пакуль невядома. У пятніцу іх трактары пачалі пакідаць праспект Гедыміна, аднак магчыма, што яны туды яшчэ вернуцца.
Затое вядома, што сітуацыяй вельмі незадаволеныя літоўскія экаактывісты. Яшчэ падчас пратэстаў прадстаўнікоў сельскай гаспадарцы яны зладзілі ўласныя контрпратэсты з патрабаваннямі да ўладаў не ісці на саступкі.
Галоўны рэзон экаабаронцаў – шкода, якую сельская гаспадарка наносіць навакольнаму асяроддзю. На сваіх плакатах яны паведамлялі пра выміранне птушак і кліматычныя змяненні, а таксама заклікалі ратаваць лугі.
Відавочна, што фермеры мелі колькасную перавагу, між тым словы эколагаў літоўскія ўлады, безумоўна, таксама абавязаныя пачуць.
Ці будзе знойдзены кампраміс паміж экалогіяй і эканомікай, пакуль незразумела. Адно ясна: баланс паміж грашыма і абаронай прыроды – галоўны выклік, з якім сутыкаюцца тыя, хто хоча зялёных пераменаў у свеце. І Літва тут не выключэнне.