Алёна Лапацкая

Сорак гадоў таму былы кіраўнік сельскай гаспадаркі ў вёсцы Германавічы Алег Райчонак набыў у Глыбоцкім гадавальніку клёны. І пасадзіў разам з вучнямі 30 дрэў на беразе Дзісны. Гісторыя, поўная энтузіязму і добрых памкненняў, атрымала нечаканы працяг.

Вырашыць кватэрнае пытанне калі не для сябе, дык хоць для птушак можа кожны ахвотны. Тым больш што стаіць яно вельмі востра: у прыродзе вясна. Вынікам будзе магчымасць мець побач удзячнага працавітага суседа і аб’ект для назірання. А трэба для гэтага толькі крышку будаўнічага матэрыялу і жаданне. Як правільна будаваць гняздоўі, дзе і як іх размяшчаць, расказваў і паказваў вучням Лужкаўскай сярэдняй школы сябра грамадскай арганізацыі «Ахова птушак Бацькаўшчыны» Валерый Кавалёнак.

Аб узаемасувязі мясцовых вадаёмаў і вод Балтыйскага мора расказвалі вучні Нарачскай сярэдняй школы №1 Мядзельскага раёна вучням Германавіцкай сярэдняй школы Шаркаўшчынскага раёна падчас інтэрактыўнага мерапрыемства прысвечанага Міжнароднаму дню водных рэсурсаў «Балтыйскае мора пачынаецца тут».

На ХХІ абласной канферэнцыі навуковых біялагічных аб’яднанняў навучэнцаў, што прайшла ў Віцебскім абласным палацы дзяцей і моладзі, школьнікі атрымалі магчымасць зазірнуць у свет навукі, пазнаёміцца з працамі юных даследчыкаў і падзяліцца сваімі даследаваннямі.

Што такое пестыцыды? Як яны ўплываюць на навакольнае асяроддзе і здароўе людзей? Ці можа чалавецтва абыйсціся без іх? На гэтыя і іншыя пытанні адказвалі арганізатары семінара «Уплыў пестыцыдаў на навакольнае асяроддзе і здароўе чалавека», які адбыўся на базе біялагічнага факультэта БДУ у межах праекта «Прадухіленне забруджвання прыродных вадаёмаў праз асвету грамадскасці і спецыялістаў». На мерапрыемстве прысутнічалі прадстаўнікі 8 раёнаў Віцебскай і Мінскай абласцей.

У выставачнай зале прыродна-экалагічнага музея ў Полацку да 9 лістапада праходзіць фотавыстава Аляксандра і Алы Эрдман «Качыныя гісторыі», прысвечаная Птушцы 2016 года — гогалю звычайнаму і іншым качыным Беларусі. Тут, на чацвёртым узроўні музея — сімвалічнай вяршыні экалагічнай свядомасці, сапраўды гарманічна перасекліся прыгажосць некранутай прыроды і чалавек, які можа гэтую прыгажосць адчуць і ўбачыць.

У Германавіцкай сярэдняй школе Шаркаўшчынскага раёна адбылося ўрачыстае адкрыццё першага ў Беларусі спецыялізаванага экалагічнага класа «Прырода роднага краю» па ўстойліваму выкарыстанню прыродных рэсурсаў. Клас створаны пры фінансавай падтрымцы міжнароднага праекта ПРООН і Фонда Кока-Кола «Будаўніцтва патэнцыяла мясцовых згуртаванняў у пытанні ўстойлівага кіравання воднымі рэсурсамі з мэтай захавання балота Ельня».

Лужкаўская сярэдняя школа Шаркаўшчынскага раёна не першы год працуе ў экалагічным накірунку. У будынку размешчаны музей прыроды, ёсць уласны зімовы сад, дэндрарый, створаны клуб АПБ «Крылаты дазор». Педагагічны калектыў ўсімі намаганнямі імкнецца развіваць экалагічную свядомасць сваіх навучэнцаў, а таму актыўна ўдзельнічае ў шматлікіх экалагічных акцыях. Апошняй з іх была «Зробім», падчас якой удзельнікі займаліся прыбіраннем ужо звыклых і замацаваных за імі тэрыторыямі.

Напэўна, няма на Беларусі такога кутка, які не праславілі б яго жыхары. Шаркаўшчынская зямля — не выключэнне. Сярод слынных людзей, малой радзімай якіх з’яўляецца Шаркаўшчына, ёсць той, хто шмат зрабіў не толькі пры жыцці. Ужо каторы год імя вядомага селікцыянера Івана Сікоры збірае ў вёсцы Алашкі Шаркаўшчынскага раёна гасцей на Яблычны Спас. Прычым едуць адусюль — з ваколіц, вобласці, з-за мяжы.

Шаркаўшчанін Валерый Кавалёнак зноў стаў пераможцам IV Чэмпіянату Беларусі па фотабёрдзінгу, які праходзіў у Брэсце. З 81 віда птушак, якіх змаглі зафіксаваць удзельнікі спаборніцтва, Валерыю ўдалося сфатаграфаваць 59. Сярод іх такія рэдкія віды, як чайка-рагатуха, авяльга, круцігалоўка. Віцебскі Зялёны партал пагутарыў з пераможцам аб яго захапленнях і дасягненнях.

Усё часцей можна пачуць прымаўку: «Не было зімы — не будзе і лета». Беларусаў здзіўляюць і палохаюць анамальна цёплыя зімы і непрадказальны вяснова-летні перыяд. Ужо не сакрэт, што нязвыклыя, некамфортныя ўмовы надвор’я — гэта вынік глабальнага змянення клімату.

Што пагражае чысціні прыроды ў вёсцы, якія вялікія праблемы існуюць на малых рэках, і якую карысць можа прынесці вясковая школа ў справе захавання балота Ельня? На гэтыя і іншыя пытанні адказаў Віцебскаму Зялёнаму парталу начальнік Шаркаўшчынскай раённай інспекцыі па ахове прыродных рэсурсаў і навакольнага асяроддзя Іван Міхалёнак.​

Чарнобыльская трагедыя паставіла перад Ірынай многа пытанняў. Дзе мяжа радыёактыўнага забруджвання? Як перажыць тугу па роднай старонцы? Чым вымяраецца адчай, з якім сутыкнуліся маці ў змаганні за жыццё сваіх дзетак? На жаль, многія беларусы і сёння жывуць з гэтымі пытаннямі і безвынікова шукаюць на іх адказы. А адказаў няма. Ёсць толькі надзея. Менавіта яна і дапамагла нашай гераіне Ірыне Кельбас перамагчы ў бітве за жыццё свайго сына.

Васіль Жынгель — адзін з тых, хто з першых дзён выбуху на Чарнобыльскай АЭС выконваў свой доўг. Служыў так, як мог і як быў абавязаны. Уражанні, якія атрымаў маладым хлопцам, з ім усё жыццё. Яго маналог — гісторыя без тэрміна даўнасці. Слухаеш Васіля, і не верыцца, што прайшло 30 гадоў. Здаецца, гэта было ўчора…

Сусветную акцыю «Гадзіна Зямлі» на Шаркаўшчыне стараліся падтрымаць і дзяржаўныя арганізацыі, і прыватныя ініцыятывы. Не засталася ў баку і Лужкоўская сярэдняя школа, дзе экалагічнае выхаванне вучняў з’яўляецца прыярытэтным накірункам. У «Гадзіну Зямлі» ў гэтай навучальнай установе з падачы Шаркаўшчынскага раённага аддзела адукацыі, спорту і турызму прайшоў невялікі эксперымент. Ён стаў лакмусавай паперкай экалагічнай свядомасці простых беларусаў.

Праблема распаўсюджвання інвазіўных відаў на тэрыторыі Беларусі абвастраецца з кожным годам. І тут варта ўзгадаць не толькі баршчэўнік Сасноўскага і каларадскага жука, якія сталі сімвалам акупацыі мясцовых біяцэнозаў і галаўным болем беларускіх аграрыяў, але і сумнік канадскі, які паводзіць сябе яшчэ больш агрэсіўна, імкліва захопліваючы новыя тэрыторыі.