Ганна Валынец

Неўзабаве Мінск страціць яшчэ адзін унікальны куточак — двухпавярховы пасёлак Трактарнага завода. У лютым гарадскія ўлады пачнуць яго зносіць, каб замест пабудаваць ля метро шматпавярховікі. Калі вы хочаце ўбачыць гэты раён такім, якім ён ужо не будзе, наведайце 4 лютага пешыя экскурсіі на рускай, англійскай і французкай мовах. Удзел у іх бясплатны.

Падручнік па тэалогіі Францішка Прылуцкага быў выдадзены ў Вільні на лацінскай мове. Адзін з экзэмпляраў захоўваўся ў Будслаўскім манастыры, пакуль яго не скралі падчас Другой сусветнай вайны. Лёс кнігі быў невядомы да нядаўняга часу. Незнаёмыя апусцілі падручнік ў кантэйнер для макулатуры кампаніі «БЕЛГІПС-ЭКА». У Дзень бібліятэк 15 верасня прадпрыемства ўрачыста перадала яго і іншыя каштоўныя знаходкі ў фонды Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі.

Нефармальная адукацыя ў экалогічнай сферы вучыць быць актыўным і любіць родную прыроду, але наўрад ці ваш дыплом прызнаюць афіцыйна. Чаму праблема грамадскай адказнасці зараз стаіць асабліва востра і як гэта дапамагае самарэалізавацца, разважаюць арганізатары і госці VI фестывалю нефармальнай адукацыі, які прайшоў 7-9 ліпеня ў Мінску.

Каб горад стаў па-сапраўднаму зялёным, недастаткова стварэння ў ім толькі сквераў і паркаў. Канцэпцыя ператварэння ў такое месца значна складаней і прадугледжвае развіццё экатранспарту, кліматычную нейтральнасць, ашчаднае стаўленне да прыродных рэсурсаў і шмат чаго іншага. Каб сабраць усе гэтыя кірункі ў адно цэлае, патрэбная стратэгія, якую пакуль ніхто не стварыў. Затое ў гараджан ёсць шмат спосабаў зрабіць свой унёсак — ад пасадкі дрэўца да імкнення ўплываць на гарадскую палітыку.

На адлегласці 860 метраў ад вёскі Нарач мясцовае прадпрыемства «Нарачанская ніва 2004» хоча пабудаваць ферму на 1800 кароў. Справаздачу аб уздзеянні пабудовы на навакольнае асяроддзе абмяркоўвалі 13 мая на сустрэчы з зацікаўленай грамадскасцю. Аўтары справаздачы і інжэнер праекта патлумачылі, куды падзенецца гной і якая колькасць выкідаў у атмасферу чакае курортную зону. А жыхары рэгіёна падзяліліся на два лагеры: за і супраць. Грамадскія актывісты упэўненыя, што з’яўленне фермы супярэчыць закону, забудоўшчык стаіць на сваім. Апошняе слова за дзяржаўнай экалагічнай экспертызай.

Чарнобыль не атрымаецца ўспамінаць толькі як гістарычны факт, бо ён застаўся сапраўднай катастрофай у памяці людзей. Аднак гэта слаба адлюстравалася ў сацыяльных і гуманітарных ведах. Каб запоўніць гэты правал, навуковая супольнасць з Беларусі сумесна з прадстаўнікамі іншых краін правяла 14-15 красавіка канферэнцыю пад назвай «Чарнобыльская аварыя і грамадства: 30 год пасля катастрофы».

Напрыканцы лютага жыхары Вілейцы ўзрушыліся: па адной з цэнтральных вуліц — вуліцы 1 Мая — РУП «Вілейская ЖКГ» пачало выразаць дрэвы. Спачатку выдаліла каля 50, а праз два тыдні выканкам прапанаваў абмеркаваць знішчэнне яшчэ трох соцень раслін, сярод якіх ёсць і здаровыя. Мэта — зрабіць з вуліц маладыя алеі. На абмеркаванні намеснік старшыні выканкаму паабяцаў, што рашэнне будзе прынята так, як прагаласуюць людзі.

З надыходзячым Раством Хрыстовым чытачоў Зялёнага партала віншуе ксёндз Ян Раманоўскі з Гродзенскай дыяцэзіі.

«Шчыра кажучы, усё гэта эксперымент» — такія словы можна было пачуць у кулуарах сустрэчы па выніках праектаў Таварыства «Зялёнай сеткі» за 2015 год. Так, у сыходзячым годзе яно падтрымала 20 стартапаў, якія здзейснілі новаспечаныя экаактывісты.

Ці болей пачалі спажываць пакетаў, калі тыя зрабіліся «бясплатнымі», і як правільна ад іх адмаўляцца ў краме, у час правядзення «Тыдня без пластыку» даведаўся Зялёны партал.

Тавары для дома, дзяцей, здароўя і харчавання ў мінулыя выходныя можна было набыць на яшчэ адным сталічным кірмашы — экафэсце «Канюшына» (па-руску — «Клевер»). Ён праходзіў у гандлёвым комплексе «Арэна-сіці». Арганізатар мерапрыемства Андрэй Маранаў знайшоў некалькі хвілін, каб распавесці Зялёнаму парталу, што каштоўнага ў гэтай падзеі, хто і дзеля чаго вырабляе экалагічную прадукцыю.

Упершыню ў гісторыі беларуска стала лаўрэаткай Нобелеўскай прэміі па літаратуры. Яе імя — Святлана Алексіевіч. Узнагароду яна атрымала «за многагалосую творчасць — помнік пакутам і мужнасці ў наш час». Апроч іншых пісьменніца напісала кнігу «Чарнобыльская малітва». Гісторыям, апісаным у ёй, ужо больш за 25 год, але нішто з узгаданага ў дакументальнай прозе дагэтуль не змянілася. Зялёны партал друкуе некаторыя вытрымкі з кнігі Святланы Алексіевіч «Чарнобыльская малітва».

Жанчыны, у вачах якіх прыгажосць, а ў сэрцы – гатоўнасць дамагчыся свайго. Менавіта такімі паўстаюць на фотапалотнішчах гераіні выставы «Прырода беларускі» («She is nature»). Экспазіцыя з фотапартрэтамі 16 беларускіх жанчын, якія ратуюць прыроду краіны, адкрылася 1 кастрычніка 2015 года ў Музеі гісторыі горада Мінска.

Веласіпед ці ровар? Ходнік ці тратуар? Пра роварныя праекты Мінска, месцы гуртавання раварыстаў і моўныя цікавосткі размаўлялі госці клубу «Мова нанова». Нязменным вядоўцам курсаў дапамагалі сябры Мінскага роварнага таварыства і іншых ініцыятываў.

Ці задумваліся вы, выбіраючы халадзільнік, што там марозіць і як гэта ўплывае на нас і наваколле? Пра сапраўдную экалагічную мадэрнізацыю мінскага завода «АТЛАНТ» мы даведаліся непасрэдна ў цэхах прадпрыемства.

«Калі кватэра — гэта толькі жытло для цябе аднаго, то канал — для нас усіх», — абураецца колішні лодачнік, зараз вядомы як філосаф і пісьменнік, аўтар кніг «Мяне няма», «Разбурыць Парыж» ды іншых Валянцін Акудовіч. Пабачыўшы ўсю гісторыю водна-зялёнага дыяметру, ён марыць пра Менск — горад на вадзе. Зялёны партал у межах інфармацыйнай кампаніі друкуе яго меркаванне на гэты конт.

Якуб Колас і Янка Купала жылі цераз рэчку, але з-за гатэля «Кемпінскі» з аднаго месца ўжо не ўбачыш другое, як і панараму праспекта. Як змяняецца горад праз забудову водна-зялёнага дыяметру, за што варта пахваліць савецкіх архітэктараў, і ў чым адвечная сувязь беларусаў і іх вадаёмаў, у межах інфармацыйнай кампаніі Зялёнаму парталу расказвае Глеб Лабадзенка, журналіст і вядоўца курсаў «Мова нанова» — адных з нешматлікіх папулярных курсаў беларускай мовы ў краіне.

У Штабе беларускай вайсковай акругі трэба зрабіць культурны цэнтр, уздоўж Свіслачы панаставіць турнічкоў і ўвогуле зрабіць больш пляжаў — так мяркуе Піт Паўлаў, музыка з гурта N.R.M., знаўца месцаў для купання і проста фан Мінскага водна-зялёнага дыяметру.

Совы ахоўваюцца нашмат менш за казуль, і гэта не адзіная праблема беларускіх асабліва ахоўных прыродных тэрыторый (ААПТ). Вырашаць іх мусяць не толькі чыноўнікі, але і звычайныя людзі, — да гэтай і іншых высноў прыйшлі ўдзельнікі круглага стала «Патэнцыйныя шляхі развіцця ААПТ Беларусі» на IV Форуме экалагічных НДА.

Не толькі падатковыя ільготы мусяць заахвочваць бізнэс быць экалагічным, мяркуе Альберт Жлоба, кандыдат юрыдычных навук, дацэнт БДУ. Аб сваім поглядзе на прававое забяспечанне стымулявання рацыянальнага прыродакарыстання і аховы навакольнага асяроддзя ён распавёў у аднайменным дакладзе падчас V Mіжнароднага летняга ўніверсітэту ў БДУ у чэрвені.

Забароны наведваць лес з-за пажарнай небяспекі зараз няма толькі ў 4 раёнах Беларусі, але справы могуць палепшыцца. Аб сітуацыі ў лясах распавёў першы намеснік міністра лясной гаспадаркі Аляксандр Кулік 8 ліпеня на прэс-канферэнцыі «Асаблівасці аховы лесу ў летні перыяд. Прафілактыка лясных пажараў і парушэнняў правілаў нарыхтоўкі ягад і грыбоў».

Дваццаць прац з 1500 дасланых на экалагічны фотаконкурс «Мой кадр у абарону прыроды» фотаконкурсу адабралі супрацоўнікі французскай амбасады, фатографы і прадстаўнікі таварыства «Зялёная сетка». Пераможцаў абвясцяць на свяце 14 ліпеня, якое ладзіць амбасада паралельна з выставай прац канкурсантаў.

Стварыць заказнік з рэліктавым возерам, выкласці на сайт Мінпрыроды віртуальны відэагід па Браславах і Аўгшдаўгаве і стала супрацоўнічаць плануюць беларусы і латышы. Аб гэтым ішла гаворка на круглым стале беларуска-латвійскай камісіі па каардынацыі пытанняў аховы і ўстойлівага выкарыстання трансмежных прыродаахоўных тэрыторый 17 чэрвеня ў Мінску.

Буйны завод па перапрацоўцы адпрацаванага масла ТАА «ДВЧ-Эка» адчыніўся на тэрыторыі былой вытворчай базы ў Крупскім раёне Мінскай вобласці 3 чэрвеня. Інвестарам з’яўляецца кампанія з Кіпра, якая яшчэ ў 2012 годзе падпісала інвестыцыйную дамову з Мінпрыроды.

Хто займаецца пытаннямі экалогіі ў Еўразійскім эканамічным саюзе, і якое месца там належыць Беларусі? Адказы прагучалі на круглым стале пад назвай «Экалагічная бяспека і правы спажыўцоў у межах Еўразійскай прасторы», які правялі 14 траўня Міжнароднае грамадскае аб’яднанне «Экапартнёрства» і Беларускае таварыства абароны спажыўцоў (БОЗП).

Як заахвоціць 50 000 чалавек выйсці на вуліцу і за 5 гадзін прыбраць усю краіну, ведае тая, у каго гэта атрымалася. Напярэдадні айчыннай акцыі «Зробім!» 16 мая сакрэтамі і парадамі з чытачамі Беларускага зялёнага партала дзеліцца адна з каардынатараў руху «Let’s do it! World Cleanup» у Эстоніі Таццяна Лаўрова.

Якога чакаць лета, дзе лепш паглядзець прагноз надвор’я, і што наша краіна ўзяла ад Украіны, Беларускаму зялёнаму парталу расказвае кіраўнік службы гідраметэаралагічных прагнозаў Рэспубліканскага гідраметэацэнтра Дзмітры Рабаў.

Як зменіцца беларускае заканадаўства ў адносінах да экалагічнай экспертызы за 2015-2016 гады, якія ў ім ёсць праблемы, і як гэта датычыцца Астравецкай АЭС? Пра пытанні рэалізацыі Канвенцыі Эспа і падрыхтоўкі беларускіх законаў да імплементацыі Пратакола па стратэгічнай экалагічнай ацэнцы дыскутавалі беларускія і замежныя эксперты падчас круглага стала 29 красавіка ў Мінску.

Сталічны парк «Цівалі, што ля гіперамаркета «Green», у нядзелю з ранку поўніўся гукамі дрэлі і малатка: гэта цэлы натоўп дзяцей і бацькоў майстраваў сінічнікі. Так прадпрыемства гандлю сумесна з «Дзіцячымі экамайстэрнямі, грамадскай арганізацыяй «Ахова птушак Бацькаўшчыны» і таварыствам «Зелёная сетка» вырашылі адзначыць Дзень Зямлі 25 красавіка.

Як Беларусь спраўляецца з міжнароднымі абавязкамі па Манрэальскім пратаколе, распавялі на акцыі па перадачы абсталявання Рэсурснаму цэнтру па перападрыхтоўцы кадраў пры адным з каледжаў у Мінску.